Themaproject: Tutorlezen en Taalcoaching

Een eerste stap richting leesmotivatie

De laaggeletterdheid van onze leerlingen neemt progressief toe. Naast een socio-economische impact heeft laaggeletterdheid ook een effect op de levensstijl (frequenter zorggebruik, psychische problemen, chronische aandoeningen, etc.). Een factor die meespeelt in het tanend leesvermogen is het verminderd leesplezier en het gestegen vermijdingsgedrag van de leerlingen.

Ervaring tijdens het tutorlezen leerden me dat leerlingen van de B-stroom vaak risicogedrag vertonen in bovenstaande facetten was dit een uitgelezen onderzoekspopulatie. Het onderzoeksproject ‘leesmotivatie’ kan beschouwd worden als een verlengd tutorproject, waarbij de brug gemaakt tussen leesinspanningen op school en in de thuisomgeving. Doel is de leerlingen thuis actief en gemotiveerd met de Nederlandse taal bezig te laten zijn. Thuis lezen (en meer lezen tout court) heeft namelijk een spectaculair effect het leesniveau van de leerlingen.

Het project werd in de vorm van een ontwerponderzoek gegoten, waarbij de interventie in een cyclisch proces van ontwerpen, evalueren, overleggen en bijstellen tot stand kwam. Voor het ontwerp werd ingezet in de principes die de leesmotivatie verhogen. Aan autonomie (tekstkeuze), controle (leesinspanningen noteren in dagboekje), interesse (soorten teksten en hun onderwerpen) en uitdaging (opzoeken van moeilijke woorden) werd gehoor gegeven.

Echter, de evaluatie toonde een zeer schaarse input van de leerlingen getuigde van een gebrek een doorzettingsvermogen (‘reading stamina’) en verantwoordelijkheid. Tevens werd de opdracht niet als vervullend of uitdagend gezien.

Het bijsturen van de instructie (zoals herhaalde instructie en een gekoppelde evaluatie) leidde tot een hogere input. We zouden voorzichtig kunnen stellen dat er naast intrinsieke motivatie ook plaats is voor extrinsiek motivatoren om leerlingen thuis aan het lezen te krijgen. Tevens dient er meer ingezet te worden op het interageren over de inhoud van de teksten.